Fitness Science

Obesitas en slaap

Om overgewicht en obesitas tegen te gaan denken mensen vaak aan het volgen van een dieet, aan sporten of meer bewegen. En natuurlijk zijn een verkeerd voedingspatroon en/of te weinig lichaamsbeweging of training belangrijke oorzaken  voor overgewicht en obesitas. Wat vaak wordt vergeten is dat voldoende slaap essentieel is voor de gezondheid en voor het bereiken en behouden van een gezond gewicht. Echter komen we door ons steeds drukker wordende leven steeds vaker slaap tekort, wat een grote invloed kan hebben op onze gezondheid.

Functie slaap
Hoewel wetenschappers nog steeds debatteren over waarom mensen precies moeten slapen, zijn er wel verschillende theorieën over. Slaap zou bijvoorbeeld een belangrijke rol spelen in het verwerken van ervaringen die zijn opgedaan gedurende de dag. Hierdoor kunnen de hersenen weer met een schone lei de nieuwe dag in gaan en kan er weer optimaal gepresteerd worden. Bovendien verkeert het lichaam in rust, waardoor het zich volledig kan richten op het herstellen en onderhouden van het lichaam.

Wat gaat er mis bij slaaptekort?
Uit onderzoek is gebleken dat wanneer men gemiddeld minder dan 7 uur per nacht slaapt men een groter risico loopt op het ontwikkelen van obesitas. Dit heeft verschillende oorzaken. Een eerste praktische verklaring is dat langer opblijven kan leiden tot behoefte hebben aan meer eten, wat ’s avonds vaak in de vorm van ongezonde snacks gaat. Hierdoor eten mensen meer dan ze nodig hebben en komen ze aan. Een tweede verklaring is dat het lichaam, door slaapgebrek, de productie van het hormoon dat het hongergevoel veroorzaakt, (ghreline), gaat verhogen waardoor mensen ook meer behoefte hebben aan voedsel. Bovendien neemt de productie van het hormoon (leptine) dat voor vetafbraak zorgt af. Deze twee effecten alleen al zorgen er voor dat men erg gemakkelijk aankomt. Aan de andere kant verstoort slaaptekort verstoort slaaptekort ook de regulatie van groeihormoon en cortisol. Deze hormonen spelen een belangrijke rol in het herstel van training en inspanning. Wanneer dit herstel niet goed plaatsvindt kan de hoeveelheid spiermassa afnemen. Door het verlies aan spiermassa heeft men dagelijks minder energie nodig en kom je, als je hetzelfde voedingspatroon aanhoudt,makkelijker aan. De motor wordt als het ware kleiner terwijl men vaak evenveel brandstof in de tank doet. Ten slotte heeft slaap ook invloed op de hersenen en stemming. Onvoldoende slaap leidt tot een minder goed geheugen en leervermogen, maar ook is men prikkelbaar en kan het leiden tot depressieve gevoelens. Dit wil echter niet zeggen dat meer slaap altijd beter is. Tussen de 7 en 9 uur slaap per nacht is het beste. Wanneer men langer slaapt, loopt de kans op obesitas en het ontwikkelen van hart- en vaatziekten weer verder op.

Advies:
Zorg voor een regelmatig leven met daarin voldoende aaneengesloten slaap. Over het algemeen wordt er 7-9 uur per nacht aangeraden. Ook belangrijk is dat men vlak voor het slapen gaan niet meer bezig is met zaken waardoor men niet direct kan slapen, zoals sporten of werk. Daarnaast zorgt het licht dat van beeldschermen afkomt (t.v., computer, tablet of smartphone) ook voor een verstoring van het dag/ritme. Het licht zorgt ervoor dat je wakkerder wordt en dient dus vermeden te worden vlak voor het slapen gaan. Neem dus altijd een half uur tot een uur voor het slapen gaan tijd om tot rust te komen, door middel van ontspannende activiteiten zonder beeldschermen. Dit zal een positieve invloed hebben op de hormoonhuishouding en minder behoefte geven aan snacken op een laat tijdstip. Hierdoor zal het bereiken of behouden van een gezond gewicht gemakkelijker zijn. Ten slotte zal hierdoor ook het humeur, de stressbestendigheid en het concentratievermogen verbeteren.

Referenties:

-Voordouw, R.R. Obesitas en slaap. Infobesitas, 2011, 24, 2.