Gebroken heup bij ouderen
Recent publiceerde NU.nl een artikel waarin traumachirurg Detlef van der Velde werd geïnterviewd over heupoperaties na een gebroken heup. Jaarlijks breken zo’n 20000 mensen hun heup in Nederland. Zes tot achtduizend overlijden binnen een jaar na de opvolgende heupoperatie. Volgens Dr. van der Velde raken deze mensen door de operatie vaak in een neerwaartse spiraal en krijgen ze vaak complicaties als een longontsteking, urineweginfectie of delier, waardoor verder herstel niet mogelijk is en ze uiteindelijk sterven. Ik heb zelf ook dergelijke patiënten mogen verplegen op de Geriatrie afdeling van het ziekenhuis dus dit onderwerp gaat me ook wel een beetje aan het hart.
Natuurlijk, de gemiddelde leeftijd van de patiënten die sterven is 84 jaar. Cru gezegd, als ze niet aan een de gevolgen van een gebroken heup sterven, zouden ze dat binnen korte tijd wel aan iets anders doen. Aan de andere kant, ik ken vele voorbeelden van mensen van ruim in de 80, die een fijn zelfstandig leven leiden en als ze geen grote operatie voor hun kiezen krijgen dat nog vele jaren kunnen doen. Voldoende reden om er wat aan te doen om dit zoveel mogelijk te voorkomen en gelukkig zijn er opties hiervoor.
Valtraining zie ik vaak langskomen waar men leert ‘goed’ te vallen, soms middels judotechnieken. Als ervaringsdeskundige in het vallen en creëren van kraters twijfel ik aan deze oplossing. Vallen gebeurt onverwacht en de kans dat je net één van de technieken goed kan toepassen terwijl je schrikt is klein. Het pakt de oorzaken van het vallen niet aan en de zachte mat is in de praktijk meestal ver te zoeken.
Krachttraining en gezonde leefstijl essentieel bij valpreventie
Krachttraining pakt de oorzaken wel aan en werkt daardoor beter om een gebroken heup te voorkomen. Het zorgt voor sterkere botten en spieren en helpt ook bij een betere balans. Docenten van mij op de VU hebben een grootschalig struikelonderzoek uitgevoerd waarbij ze ouderen tijdens het wandelen soms onverwacht lieten struikelen. Dit was uiteraard een uitermate vermakelijk onderzoek. (Wees gerust, de deelnemers hingen in een tuigje, niemand moest worden afgevoerd naar het VUMC.) Maar één van de uitkomsten was dat sterkere been- en met name kuitspieren vallen konden voorkomen. Krachttraining helpt dus bij het voorkomen van vallen, maar ook bij het voorkomen van botbreuken botten als je valt.
Goede voeding is daarbij van groot belang. Niet alleen voldoende eiwitten en calcium, maar ook vitamine D zijn belangrijk voor sterke botten en spieren. Ouderen nemen minder goed eiwitten op en vitamine D komen ze ook vaak te kort dus er is veel te winnen door eens goed naar de voeding te kijken.
Fit zijn voor de operatie
Mocht je dan toch vallen en iets breken is al dat werk om gezond en sterk te worden zeker niet voor niets geweest. Als je fitter een operatie in gaat heb je veel minder risico op het ontwikkelen van complicaties en op sterven tijdens en na de operatie. Niet voor niets zie je steeds meer artsen en therapeuten dit aanbevelen en voorbereidingstrajecten voor zware operaties worden steeds meer ingezet.
Kortom er is nog veel wat gedaan kan worden zodat ouderen hun heup niet breken en beter uit de operatie kunnen komen. Bovendien ben je zolang je nog geen heup hebt gebroken nooit te laat om te starten. Zoals ik mijn vorige post aangaf, ook op hoge leeftijd kan je nog verbluffende resultaten halen. Start met gezond leven! Voor meer info: Kijk ook op https://www.veerkrachtboek.nl
Referenties:
-Chen, T. Y., Edwards, J. D., & Janke, M. C. (2015). The Effects of the A Matter of Balance Program on Falls and Physical Risk of Falls, Tampa, Florida, 2013. Preventing chronic disease, 12, E157.
-Cadore, E. L., Rodríguez-Mañas, L., Sinclair, A., & Izquierdo, M. (2013). Effects of different exercise interventions on risk of falls, gait ability, and balance in physically frail older adults: a systematic review. Rejuvenation research, 16(2), 105–114.
-Pijnappels, M., Reeves, N. D., Maganaris, C. N., & van Dieën, J. H. (2008). Tripping without falling; lower limb strength, a limitation for balance recovery and a target for training in the elderly. Journal of electromyography and kinesiology : official journal of the International Society of Electrophysiological Kinesiology, 18(2), 188–196. https://doi.org/10.1016/j.jelekin.2007.06.004
-Ungar, A., Rafanelli, M., Iacomelli, I., Brunetti, M. A., Ceccofiglio, A., Tesi, F., & Marchionni, N. (2013). Fall prevention in the elderly. Clinical cases in mineral and bone metabolism : the official journal of the Italian Society of Osteoporosis, Mineral Metabolism, and Skeletal Diseases, 10(2), 91–95.
-Appeadu MK, Bordoni B. Falls and Fall Prevention in Older Adults. [Updated 2023 Jun 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from:
-Tew, G. A., Ayyash, R., Durrand, J., & Danjoux, G. R. (2018). Clinical guideline and recommendations on pre-operative exercise training in patients awaiting major non-cardiac surgery. Anaesthesia, 73(6), 750–768.
