Is een slechter geheugen onvermijdelijk als je ouder wordt?
Terwijl we ouder worden wordt ons geheugen er vaak niet beter op. Iedereen kent wel mensen die op den duur toch wat vergeetachtiger worden. De één wat later dan de ander, maar het lijkt of niemand er aan kan ontkomen. Hoe komt dit en is er echt niets wat er aan gedaan kan worden om dit proces te vertragen of te voorkomen?
Waardoor wordt het geheugen slechter bij het ouder worden?
Het geheugen bevindt zich niet op één plek in onze hersenen. We hebben bijvoorbeeld een geheugen voor bewegingen die we automatisch uitvoeren zoals lopen of fietsen in de kleine hersenen of het cerebellum. Verder spelen zowel de frontale kwab als de temporale- of slaapkwab van onze hersenen een grote rol in ons geheugen. Een belangrijke hersenstructuur voor ons geheugen is de hippocampus. De hippocampus zorgt o.a. voor de opslag van herinneringen in het lange termijn geheugen. Wanneer de hippocampus beschadigt raakt, kan het zelfs voorkomen dat er geen nieuwe herinneringen kunnen worden gemaakt.
Tijdens het ouder worden vinden er verschillende veranderingen plaats in de hersenen. Het eerste probleem is vaak arteriosclerose, ofwel aderverkalking. De hersenen hebben in rust zo’n 20% van alle zuurstof die het lichaam gebruikt nodig terwijl ze slechts zo’n 2% van ons gewicht uitmaken. Voor het goed functioneren van alle hersendelen waaronder het geheugen is een goede doorbloeding essentieel. Als de doorbloeding door arteriosclerose verslechtert neemt het geheugen daarmee af.
Een andere reden voor een slechter geheugen is dat de hippocampus kleiner wordt tijdens het ouder worden. Zoals gezegd vervult de hippocampus een belangrijke rol binnen het vormen van het lange termijn geheugen. Een afname in grootte zorgt dan ook voor een minder goed geheugen.
Is een slechter geheugen onvermijdelijk bij het ouder worden?
Niet alles is bekend over hoe de hersenen werken en over veroudering. Daarnaast spelen erfelijke factoren ook een rol in de veroudering van onder andere de hersenen. Maar het is niet alleen slecht nieuws wat de klok slaat. Arteriosclerose is goed tegen te gaan met een gezonde leefstijl. Met name conditietraining kan arteriosclerose zelfs verminderen en daardoor de doorbloeding van de hersenen verbeteren.
Daarnaast kunnen zowel krachttraining als conditietraining de hippocampus kunnen vergroten of in ieder geval afname van grootte kunnen voorkomen. Om dit te bereiken moet de trainingsintensiteit wel hoog genoeg zijn. Een hogere trainingsintensiteit in zowel kracht- als conditietraining vergt meer concentratie en kan gezien worden als een vorm van training voor de hersenen.
Een andere manier om dit te bereiken is het uitvoeren van complexere oefeningen zoals balans houden en tegelijkertijd hoofdrekenen. Of een nieuwe technisch moeilijke vaardigheid aanleren zoals jongleren of een nieuw instrument leren bespelen.
Ten slotte is een gezonde leefstijl essentieel in het behoud van goed functionerende hersenen en een slechter geheugen te voorkomen. Zoals gezegd is arteriosclerose een belangrijke factor in het slechter worden van het geheugen. Het proces van arteriosclerose wordt versterkt door onder andere inactiviteit, ongezonde voeding, te veel stress, roken en alcoholgebruik. Verbeteringen op deze leefstijlgebieden zullen niet alleen je algehele gezondheid verbeteren maar ook je hersenen ten goede komen.
Kortom hoewel het niet voor iedereen onvermijdelijk is, kan je zeker nog veel doen om de achteruitgang van je geheugen tegen te gaan en daarnaast je gezondheid te verbeteren.
Geïnteresseerd in wat je allemaal kan doen om je gezondheid te verbeteren? In het boek Veerkracht het meest complete leefstijlplan, geschreven met Driekus Bernard van SuccesvolOuder staat hoe je zo makkelijk mogelijk je leefstijl kunt verbeteren.
Referenties:
– Bear, M.F., Connors, B.W., Paradiso, M. A. Memory Systems. In: Neuroscience exploring the brain 2nd edition. USA Lippincott Williams & Wilkins.
