Tekort voedingsstoffen in de hersenen bij ziekte van Alzheimer

Gezonde voeding is natuurlijk erg belangrijk voor je gezondheid en er komt steeds meer inzicht wat voor invloed gezonde voeding kan hebben op je hersengezondheid en bijvoorbeeld het risico op het ontwikkelen van dementie. Eerder onderzoek onder grote populaties gaf al aan dat het risico op Alzheimer lager is bij mensen die diëten rijk aan luteine en zeaxanthine volgen. Maar waar ligt dat precies aan?

Voor het eerst hebben onderzoekers vastgesteld dat de hersenen van mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer, 50% minder aan verschillende belangrijke voedingstoffen bevatten in vergelijking met even oude hersenen van mensen die hier niet aan lijden. De onderzoekers namen (post-mortem gelukkig) monsters van hersenen van mensen met en zonder de ziekte van Alzheimer. De grijze en witte massa van de hersenen werden vervolgens geanalyseerd op concentraties van verschillende vitaminen en carotenoïden. Met name de concentraties carotenoïden (vitamine A, luteine en zeaxanthine) en tocopherolen (vormen van vitamine E) waren significant lager in de hersenen met de ziekte van Alzheimer.

Celschade speelt een belangrijke rol bij de progressie van Alzheimer. De hoge metabole eisen van de hersenen en hoge hoeveelheid vetten in de hersenen maken de hersenen kwetsbaar voor celschade bij tekorten aan de juiste voedingsstoffen.

Beschermende werking tegen dementie

Carotenoïden beschermen neuronen door middel van hun antioxiderende en ontstekingsremmende werking. Daarbij verminderen ze het risico op oxidatie van hersenvetten en op slechter werkende mitochondria in de hersencellen. Kortom ze zorgen voor een betere energiehuishouding zodat de hersencellen de benodigde voedingsstoffen krijgen. Hierdoor wordt de ziekte van Alzheimer tegen gegaan. Het is niet moeilijk om te zien dat een lagere concentratie carotenoïden in de hersenen niet bijdraagt aan gezondere hersenen en dat dit gepaard kan gaan met een hoger risico en/of snellere ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer.

Dit nieuwe bewijs van deficiënties in carotenoïden en vetoplosbare vitamines in de hersenen van proefpersonen met de ziekte van Alzheimer sterkt de toenemende opvatting dat een grotere opname van carotenoïden door middel van een gezond dieet cognitieve achteruitgang voor en mogelijk na een Alzheimer diagnose kan vertragen. Er moet hierbij worden opgemerkt dat er natuurlijk sprake kan zijn van omgekeerde correlatie tussen de ziekte van Alzheimer en de lagere concentraties van voedingsstoffen. Met andere woorden, dat Alzheimer ervoor zorgt dat de concentraties lager zijn omdat het verbruik hoger is of de opname minder goed. Echter in het licht van dit en andere onderzoeken naar gezonde voeding en Alzheimer kan het zeker geen kwaad voor je hersenen om gezond(er) te eten.

Waar zitten deze stoffen voornamelijk in? Hieronder staat een klein overzichtje maar aangezien het mede om plantaardige pigmenten gaat, moet je dus kleurrijke groenten en fruit eten en goed variëren. Toch mooi hoe ouderwets advies toch van toepassing blijft en je hebt er niet eens supplementen voor nodig.
Eet smakelijk, gevarieerd en kleurrijk!

Overzicht voedingsmiddelen met voedingsstoffen tegen dementie

Vitamine A:
Lever
Zuivel (melk, kaas, boter)
Vette Vis (Zalm, makreel, haring, paling)
Eierdooier.

Vitamine E:
Noten en zaden
Groene groenten
Avocado

Luteïne en Zeaxanthine (geel/oranje):
Groene groenten
Eierdooier
Mais
Gele paprika

Lycopeen (rood):
Tomaten
Watermeloen
Rode Paprika

Referenties:

-Dorey, C. K., Gierhart, D., Fitch, K. A., Crandell, I., & Craft, N. E. (2023). Low Xanthophylls, Retinol, Lycopene, and Tocopherols in Grey and White Matter of Brains with Alzheimer’s Disease. Journal of Alzheimer’s disease : JAD, 94(1), 1–17.

-Yuan, C., Chen, H., Wang, Y., Schneider, J. A., Willett, W. C., & Morris, M. C. (2021). Dietary carotenoids related to risk of incident Alzheimer dementia (AD) and brain AD neuropathology: a community-based cohort of older adults. The American journal of clinical nutrition, 113(1), 200–208.


-Min, J. Y., & Min, K. B. (2014). Serum lycopene, lutein and zeaxanthin, and the risk of Alzheimer’s disease mortality in older adults. Dementia and geriatric cognitive disorders, 37(3-4), 246–256.

-Akbaraly, N. T., Faure, H., Gourlet, V., Favier, A., & Berr, C. (2007). Plasma carotenoid levels and cognitive performance in an elderly population: results of the EVA Study. The journals of gerontology. Series A, Biological sciences and medical sciences, 62(3), 308–316.