Tag Archives: vetverlies
Waarom je BMI niets zegt over jouw gewicht:
De BMI is ooit ontworpen om op populatieniveau conclusies te trekken over gezondheid en risico op ziektes.
Na veel grootschalig onderzoek bleek dat naarmate de verhouding tussen gewicht en lengte toenam, ook het risico op onder andere hart- en vaatziekten toenam. Uiteindelijk hebben ze verschillende risico categorieën bepaald zoals overgewicht (BMI>25) en obesitas (BMI>30). Bij grote populaties zoals bij de leden van een zorgverzekering of inwoners van een grote stad of land, kan de BMI van deze groep voorspellen hoeveel hartinfarcten er ieder jaar plaats gaan vinden. Bij wie precies en wie niet is alleen niet te voorspellen op basis hiervan. Kortom de Body Mass Index heeft door de wet van de grote getallen een voorspellende waarde op populatieniveau maar zegt niets over jouw individuele risico op aandoeningen.
De BMI is alleen afhankelijk van gewicht en lengte.
Waaruit het gewicht bestaat dat wordt gebruikt om de BMI mee te berekenen wordt niet meegenomen in de diagnose gezond gewicht of niet. Het kan dus prima voorkomen dat iemand overgewicht of zelfs obesitas heeft op basis van BMI, maar net zo gezond is als iemand met een gezonde Body Mass Index door een bovengemiddelde spiermassa. Daarnaast kan iemand met een te hoog gewicht net zo gezond zijn als iemand die slank is. Het komt echter niet heel vaak voor dat iemand een BMI van 28 of hoger heeft door (alleen) een bovengemiddelde spiermassa.
Wat zijn dan goede indicaties voor een goede gezondheid?
Je middelomvang en je metabole fitheid zijn een veel betere indicatie of je gezond bent of een hoger risico loopt op aandoeningen. Een te grote buikomvang hangt samen met ontstekingen en daarmee met leefstijl gerelateerde aandoeningen. Als je niet fit bent en relatief weinig spiermassa hebt, loop je ook een groter risico. Iemand die wel fit is en meer spiermassa heeft en toch een hoge BMI heeft kan net zoveel risico lopen en gezond zijn als een slank persoon.
Meer weten over hoe je het beste je gezondheid kan verbeteren? Kijk dan in ons boek Veerkracht het meest complete leefstijlplan.
Vasten: wondermiddel of hype?
Een aantal cliënten brachten me een aflevering van Dokters van Morgen, uitgezonden op 8 oktober over vasten onder de aandacht (Ref: 1). Ik kijk niet vaak dit soort programma’s omdat er zelden iets heel nieuws uit komt. Maar wat ik hoorde over de documentaire klonk wel spectaculair en mijn interesse was gewekt. In deze aflevering werden verschillende wetenschappers/artsen en patiënten geïnterviewd over de effecten en ervaringen met verschillende manieren van vasten. Vasten werd als een soort wondermiddel gepresenteerd als behandeling voor aandoeningen als kanker en reuma. De boodschap van deze aflevering vergt nogal wat nuance en er is behoorlijk wat mis met de conclusies die eraan worden verbonden. Iets wat ook de Volkskrant met mij eens is (Ref: 2). In dit artikel behandel ik stap voor stap waar het in deze documentaire fout gaat, wat er wel bekend is over vasten.
Dr. Samefko Ludidi
Als eerste werd Dr. Samefko Ludidi geïnterviewd. Hij heeft een boek geschreven over z’n eigen vastenmethode getiteld: De dr. Ludidi vastenmethode. Hij claimt dat het een makkelijke manier is om het lichaam naar de vetverbrandingsmodus te krijgen. Omdat langdurig vasten je koolhydraten zou opmaken en je dus vetten gaat verbranden. Ook helpt dit welvaartsaandoeningen voorkomen, ga je bij sporten eerder vetten aanspreken ipv koolhydraten en nog makkelijker afvallen.
Klinkt heel mooi, echter is dit al op een verkeerde aanname gebaseerd die iedereen die hoofdstuk 1 in een Inspanningsfysiologie boek niet zou maken. Het lichaam haalt z’n energie niet alleen uit koolhydraten totdat deze op zijn en gaat dan pas over op vetten. Een gezond lichaam haalt in rust juist voornamelijk energie uit vetten en een klein deel uit koolhydraten voor het zenuwstelsel (Ref: 3). De vetverbrandingsmodus is vooral een mooie marketingterm.
Het is waar dat minder fitte mensen moeilijker vet verbranden in rust, of tijdens activiteiten en dat vasten dit weer kan omkeren. Maar hetzelfde effect kan met vrijwel elk energie beperkt dieet behaald worden. Zodra het lichaam meer calorieën verbruikt dan het binnen krijgt, moet het vet verbranden om de essentiële functies in het lichaam van energie te voorzien. Als dat niet zou gebeuren ben je namelijk dood. Ook als je regelmatig conditietraining doet neemt het vermogen om vet te verbranden in rust en minder intensieve inspanning weer toe. Er zijn dus buiten vasten meerdere manieren om in deze ‘vetverbandingsmodus’ te komen. Ook wat betreft de welvaarstaandoeningen zou vasten goed kunnen helpen volgens Ludidi. Dat klopt, maar dat komt niet door het vasten maar door het energie tekort (Ref: 4-6).
Vasten en kanker
Vervolgens wordt de Italiaanse arts Valter Longo geïnterviewd. Hij heeft zelf een vastendieet gepatenteerd en laat maaltijdboxen verkopen om mensen te ‘beschermen, herstellen en verjongen’. Volgens hem zorgt vasten bij proefdieren voor langer leven en minder tumoren. Ook verbetert het de hersenfunctie van een jonger dier. In het artikel van de Volkskrant werd het al aangehaald dat proefdieronderzoek vaak lastig te vertalen is naar mensen en dus niet direct als illustratie gebruikt kan worden. Bij patiënten die behandeld werden voor kanker waren er ook positieve resultaten in de vorm van minder misselijkheid a.g.v. chemotherapie en minder bijwerkingen.
Ook in een interview met artsen Judith Kroep en Hanno Pijl werden deze positieve ervaringen onderschreven. Er was zelfs sprake van dat een tumor in de borst door de combinatie van chemotherapie en vasten al helemaal was verdwenen. Verder hebben ze een studie uitgevoerd die wellicht nog gepubliceerd moet worden, waarin de patiënten die gingen vasten positieve resultaten lieten zien t.o.v. de andere groep. Detail: de andere groep mocht eten zoals ze wilden. Er kan dus alleen vastgesteld worden dat vasten in dit geval leidt tot betere resultaten dan mensen geen voedingsadvies geven en ze laten doen wat ze al deden.
Vasten en reuma
In een Duitse kliniek worden goede resultaten behaald met een intensief vasten protocol. (7-10 dagen vasten met alleen beetje sap als bron van voeding). Daarna in een plantaardig dieet verder omdat dat ontstekingen verminderd en dierlijke eiwitten en vetten ze juist bevordert. We weten echter al een tijdje dat ‘regulier’ gewichtsverlies of kracht- en conditietraining ook leiden tot een verbetering in ontstekingswaarden. (Ref: 7,8). Of dit wellicht nog beter gaat door alleen plantaardig te eten is nog niet bekend aangezien hier nog geen studies naar gedaan zijn. Hoewel het langer behouden van het resultaat met een plantaardig dieet me, hoewel anekdotisch, wel een groot voordeel lijkt. Naast de effectiviteit ben ik wel benieuwd of de reumapatiënten in die kliniek niet een grote hoeveelheid spierweefsel verliezen door deze vorm van crashdieet. Dit leidt misschien op langere termijn tot grotere problemen.
Resultaten van deelnemers:
Dan de resultaten van 6 weken vasten. De deelnemers kregen een persoonlijk vasten advies van Dr. Ludidi. En werden vooraf en na de 6 weken op verschillende parameters gemeten. O.a. lichaamsgewicht, huidplooien, omvangmetingen, bloeddruk en verschillende bloedwaarden. Even afgezien van het feit dat de omvangmetingen werden uitgevoerd met kleding erbij. De resultaten werden een beetje vreemd en onsystematisch gepresenteerd, maar waren over het algemeen positief te noemen. Echter is het 0,8-3,0 kg afvallen in 6 weken niet meteen iets wat niet te behalen valt via een gezond dieet. Ook de reductie in buikomvang en bloedwaarden waren niet schokkend te noemen.
Algemene kritiek:
-Veel van de uitspraken worden gedaan op basis van onderzoek op proefdieren en niet op mensen.
-In de spaarzame onderzoeken met mensen worden geen vergelijkingen gedaan met andere dieetvormen of interventies, alleen met het dieet volgen wat de patiënten al volgden en waardoor ze mogelijk zelfs ziek zijn geworden.
-Veel van de geïnterviewden doen uitspraken die (nog) niet goed door onderzoek is te onderbouwen zoals vasten verjongd de cellen, of het is een reinigingskuur voor het lichaam.
Wat we wel weten:
-Een groot deel van de westerse bevolking heeft een behoorlijk ongezond voedingspatroon en een sedentaire leefstijl (Ref: 9).
-Veel ‘welvaartsaandoeningen’ of leefstijl gerelateerde aandoeningen zijn zoals het tweede woord al aangeeft sterk te beïnvloeden door een gezondere leefstijl te hanteren (Ref: 9,10).
-Energietekort leidt tot afvallen, verbeteren vetpercentage, verlaging bloeddruk bloedwaarden (Ref: 9,10,11).
-Hoe dat energietekort bereikt wordt is minder van belang (Ref: 11).
Voordelen van vasten:
Dit alles betekent echter niet dat vasten niet werkt voor afvallen. Het is echter geen wondermiddels zoals het in deze aflevering van Dokters van morgen wordt gepresenteerd. Desondanks heeft het wel een aantal voordelen t.o.v. andere dieetvormen: Het is heel duidelijk wat je wel en niet mag eten/drinken. Namelijk niets waar calorieën in zitten. Dus water en koffie en thee zonder suiker en melk. Het is dus makkelijker om verleidingen te weerstaan omdat je minder daarmee geconfronteerd wordt. Voor sommige mensen is het dus wel degelijk een goede manier om af te vallen en gezonder te worden.
Referenties:
1. Dokters van nu: Vasten uitgezonden op 08-10-2019. https://zorgnu.avrotros.nl/uitzendingen/uitzending/item/vasten-dokters-van-morgen-08-10-2019/
2. – Vastendieet kan kanker voorkomen – Klopt dit wel? https://www.volkskrant.nl/wetenschap/vastendieet-kan-kanker-voorkomen-klopt-dit-wel~b009ba4b/?fbclid=IwAR0eFrhXgwsIsuTCDu9Pg8Hxe2q2GKsojvhO-_sN3Qe6xVzDTjCc0ZES0LQ&referer=https%3A%2F%2Fl.facebook.com%2F
3. Wilmore, J.H., Costill, D.L., Kenney, W.L. (2012). Energy Expenditure and Fatigue. Physiology of Sport and Exercise Fourth Edition. USA Human Kinetics.
4. Sarikaya, M., Coskun, A., Serteser, M., Unsal, I. Comparison of intermittent fasting versus caloric restriction in obese subjects: A two year follow-up. The Journal of Nutrition, health & aging 2017, 21, 6, 681-685.
5. Harvie, M.N., Pegngton, M., Nattson, et al. The effects of intermittent or continuous energy restriction on weight loss and metabolic disease risk markers: a randomized trial in young overweight women. International Journal of Obesity 2011, 35, 714-727.
6. Varady, Intermittent versus daily calorie restriction: which diet regimen is more effective for weight loss? Obesity reviews 2011, 12, 7 e593-e601.
7. Jung, S.H., Park, H.S., Kim, K.S. Effect of weight loss on some serum cytokines in human obesity: increase in IL-10 after weight loss. The Journal of Nutritional Biochemistry 2008, 19,6,371-375.
8. Lundberg, I.E. Molecular effects of exercise in patients with inflammatory rheumatic disease. Nature Clinical Practice Rheumatology 2008, 4, 597-604.
9. Donnelly, J.E., Blair, S.N., Jakicic, J.M. et al. Appropriate Physical Activity Intervention Strategies for Weight Loss and Prevention of Weight Regain for Adults. Medicine & Science in Sports & Exercise 2009, 41, 2, 459-471.
10. Colberg, S.R., Sigal, R.J., Yardley, J.E. et al. Physical Activity/Exercise and Diabetes: A Position Statement of the American Diabetes Association. Diabetes Care 2016, 39, 11, 2065-2079.
11. Talreja, A., Talreja, S., Talreja, R., et al. CRT-601 The VA Beach Diet Study: An Investigation Of The Effects Of Plant-based, Mediterranean, Paleolithic, And Dash Diets On Cardiovascular Disease Risk. JACC: Cardiovascular Interventions 2015, 8, 2 supplement.
